Veel gestelde vragen Danikerberg

Natuurmonumenten komt op voor de natuur in Nederland en beschermt, behoudt en ontwikkelt natuurgebieden. Op de Danikerberg streven we naar uitbreiding van het natuurrijk cultuurlandschap, vergroting van de natuurkwaliteit en belevingswaarde van het gebied als onderdeel van het Geleenbeekdal. En naar het verbinden van de mensen in de omgeving met het natuurgebied en Natuurmonumenten. Vanuit deze ambitie heeft Natuurmonumenten hier enige jaren geleden een perceel akkerland aangekocht, deze willen we omvormen naar bloemrijke graslanden. Ook biedt het gebied goede kansen om in de toekomst verbindingen te leggen met omliggende natuurgebieden.

Op de Danikerberg streven we naar uitbreiding van het natuurrijk cultuurlandschap en vergroting van de natuurkwaliteit van het gebied als onderdeel van het Geleenbeekdal. Door natuurbegraven kunnen we Danikerberg de komende tientallen jaren kleinschaliger en intensiever beheren en onze ambitie versneld realiseren. Zo kunnen we voormalige akkers en graslanden omvormen naar bloemrijke graslanden, overgangen van struikgewas naar bos ontwikkelen, vrijstaande bomen en struwelen aanleggen en streven we naar bosgedeelten met jonge bomen van één soort omvormen naar een gevarieerd natuurbos waarin meer soorten planten en dieren kunnen leven. Een natuurbegraafplaats biedt bovendien zekerheid dat de natuur op deze plek voor altijd blijft bestaan.

Een natuurbegraafplaats is in eerste instantie een natuurgebied en wordt beheerd als natuurgebied. De natuur staat voorop. Er is ruimte voor reeën, hazen en vele andere dieren. We houden rekening met voldoende schuilplekken voor alle dieren. Er komt meer ruimte voor bloemrijke graslanden die een thuis zijn voor vlinders en andere insecten. Insecten zijn weer voedsel voor onder andere vogels. Het creëren van geleidelijke overgangen van struiken naar bomen leidt tot een aantrekkelijke leefomgeving voor verschillende soorten kruiden, paddenstoelen, vlinders en insecten, waar ook vogels van profiteren. Datzelfde geldt ook voor de omvorming van eentonige stukken bos met weinig soorten naar een gevarieerd bos met meerdere soorten.

Er komen geen hekken om het gebied.

De Danikerberg wordt nu al druk bezocht. Er leven nu ook reeën, hazen en vele soorten vogels. Voor de dieren is belangrijk dat er voldoende schuilplekken zijn. Daar zullen we bij het maken van een landschapsontwerp rekening mee houden. De verworven percelen zijn voornamelijk open graslanden. Door het omvormen van de verworven percelen naar kruidenrijke grasland en aanplant van struiken en bomen wordt het leefgebied voor de dieren juist beter en groter. Daarnaast willen we ook rustige plekken op de Danikerberg creëren.

In de periode dat natuurbegraven mogelijk is, naar verwachting 30 tot 40 jaar, zorgt Natuurbegraven Nederland voor het beheer van het gebied, zoals onderhoud van de paden en maaibeheer van de graslanden. Dat gebeurt in nauwe afstemming met Natuurmonumenten en op basis van een gezamenlijk opgesteld beheerplan dat past bij de Danikerberg. Na de laatste natuurbegraving neemt Natuurmonumenten het beheer weer over, en beschermt de natuur tot in de eeuwigheid.

De ambitie van Natuurmonumenten voor de Danikerberg is kostbaar. Zonder de realisatie van natuurbegraven in samenwerking met Natuurbegraven Nederland kan Natuurmonumenten die ambitie niet realiseren. Door de landelijke samenwerking met Natuurbegraven Nederland kunnen we meer natuur realiseren, verbeteren en voor altijd behouden. Door natuurbegraven kunnen we Danikerberg de komende tientallen jaren kleinschaliger en intensiever beheren. We kunnen het natuurrijke cultuurlandschap uitbreiden, inrichten én voor de toekomst beheren. Bovendien komen we hiermee tegemoet aan de wens van mensen om een laatste rustplaats te vinden in de natuur. Daarmee dragen zij als nalatenschap ook bij aan de natuur.

Natuurmonumenten staat open voor initiatieven vanuit de omgeving om samen te werken, zowel in Danikerberg als in de andere gebieden in het Geleenbeekdal. We gaan graag in gesprek met de omgeving over wat mogelijk is.

Natuurbegraven is net als iedere andere begraafplaats, gebonden aan wettelijke voorschriften over de bescherming van bodem en grondwater, zogenaamde milieu hygiënische voorwaarden. Hiermee is de bescherming van de bodem en het grondwater tegen verontreiniging wettelijk geborgd.

In onderstaande video legt Prof. Dr. Martin van den Berg, professor Toxicologie aan de Universiteit van Utrecht, uit wat het effect is van natuurbegraven op de bodem.
https://www.youtube.com/watch?v=b1sYJy4C908

Een lichaam ontbindt en breekt af in de bodem, niet in het grondwater. Natuurbegraven gebeurt namelijk altijd minimaal 30 centimeter boven de gemiddeld hoogste grondwaterstand, conform de vereisten uit het Besluit op de lijkbezorging. Natuurbegraven is gebonden aan wettelijke voorschriften over de bescherming van bodem en grondwater, zogenaamde milieu hygiënische voorwaarden. Hiermee is de bescherming van de bodem en het grondwater wettelijk geborgd.

Uit onderzoek van het Waterschap Limburg weten we dat de plek van de stortplaats niet de optimale situatie biedt voor een bodem in een gebied met functie natuur en recreatie. De stortplaats valt buiten het oriëntatiegebied voor de ontwikkeling van de Danikerberg. Hier wordt dan ook niet natuurbegraven. Indien nodig houden we bij de inrichting van het ontwerp rekening met de voormalig stortplaats.

Zowel Natuurmonumenten als Natuurbegraven Nederland wil de natuur in Nederland behouden, versterken én ontwikkelen. Door samen te werken kunnen we gebruik maken van elkaars expertise

én kunnen we tegemoetkomen aan een behoefte van mensen aan een laatste rustplaats in de natuur. We realiseren alleen natuurbegraafplaatsen in gebieden waar we kunnen garanderen dat de natuur erop vooruitgaat: de natuur staat altijd voorop. De ambitie van Natuurmonumenten voor de Danikerberg is daarnaast kostbaar. Zonder de realisatie van natuurbegraven in samenwerking met Natuurbegraven Nederland kan Natuurmonumenten die ambitie niet realiseren. Door de samenwerking met Natuurbegraven Nederland kunnen we meer natuur realiseren, verbeteren en voor altijd behouden. Door natuurbegraven kunnen we Danikerberg de komende tientallen jaren kleinschaliger en intensiever beheren.

In het eerste schetsontwerp werd uitgegaan van het mogelijk maken van natuurbegraven verdeeld over circa 18 hectare van de Danikerberg. Uit de in 2023 georganiseerde informatie- en meedenkavonden en individuele gesprekken is onder andere gebleken dat meerdere mensen het gebied waar natuurbegraven mogelijk zou zijn, te groot vinden en dat zij begraven in het bos, waar veel gerecreëerd wordt, niet gewenst vinden. Op de inloopmiddag en -avond op 25 januari 2024 gaan we de opgehaalde input toetsen bij de bredere omgeving; eenieder die zich betrokken voelt bij de Danikerberg. We delen dan een schetsontwerp waarin we de opgehaalde input waar mogelijk een plek hebben gegeven. Dit betekent dat we het gebied voor natuurbegraven verkleinen van 18 naar 10 hectare en ons richten op akker- en graslanden. In dit aangewezen gebied zal op maximaal 10% van de grond daadwerkelijk begraven worden. Daarmee wordt op een groot deel van de Danikerberg niet begraven en daalt ook het aantal natuurgraven (in een periode van 30 tot 40 jaar) van 6000 naar 3700 en het aantal jaarlijkse begravingen.

Op het deel waar natuurbegraven mogelijk zou zijn, bepaalt de natuur waar en hoeveel natuurgraven daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. Zo kan er niet onder boomkronen begraven worden en ook niet in de buurt van bijvoorbeeld een nest van een beschermde vogel. De ruimte die de natuur en het landschap biedt is voor natuurbegraven leidend.

Het uitgangspunt van Natuurmonumenten en Natuurbegraven Nederland is dat maximaal 10% van het deel waar natuurbegraven mogelijk zou zijn, hier daadwerkelijk voor wordt gebruikt. Op 90% van de natuurbegraafplaats wordt dus niet begraven.

Nabestaanden krijgen een dagdeel de tijd voor een uitvaart. Dit betekent dat er maximaal twee begrafenissen per dag kunnen plaatsvinden. Ervaring op andere natuurbegraafplaatsen leert dat er na een aanloopperiode van een aantal jaar zo’n 2 à 3 begrafenissen per week zullen plaatsvinden.

Het aantal auto’s dat naar een uitvaart komt varieert. Gemiddeld genomen gaan we uit van zo’n 25 tot 30 auto’s per uitvaart. Daarnaast houden we ook rekening met bezoekers van het gebied voor de informatiegesprekken en nabestaanden die een natuurgraf bezoeken. In het najaar van 2023 hebben we verkeerstellingen laten uitvoeren op de bestaande ontsluitingswegen van de Danikerberg die uitwijzen dat deze verkeerstoename past binnen de capaciteit van deze wegen. We begrijpen goed dat de wens zal zijn dat er niet teveel auto’s aanrijden via de smalle route door Daniken. De ontsluiting moeten we nog verder laten uitwerken. Uitgangspunt is dat de verkeersstromen zo worden geleid dat er een evenwichtige verdeling ontstaat. Bij de verdere uitwerking zullen we de omgeving en betrokken overheden betrekken.

De route naar de natuurbegraafplaats is een belangrijk punt van aandacht. Ditzelfde geldt voor de parkeergelegenheid in het gebied. De mogelijkheden voor ontsluiting van het gebied zijn beperkt. Logischerwijs worden de voorzieningen ten behoeve van het natuurbeheer en de natuurbegraafplaats gesitueerd aan de voorzijde van het natuurgebied. Daarmee ligt het voor de hand dat het gemotoriseerd verkeer langs de bestaande ontsluitingswegen van de Danikerberg geleid wordt (Daniken). De ontsluiting gaan we verder uitwerken. Daarbij houden we zoveel mogelijk rekening met de wensen van de omgeving.

Nee, op natuurbegraafplaatsen van Natuurbegraven Nederland is het niet mogelijk as uit te strooien. Wel bestaat de mogelijkheid om as te begraven, bijvoorbeeld in een urn.

Het klopt dat er veel gesteente in het gebied ligt. We zullen laten onderzoeken of dit iets betekent voor de inrichting en het gebruik van het gebied. Wij verwachten dat dit het natuurbegraven niet in de weg staat.

Er zijn wettelijke voorschriften. De bovenkant van een grafkist moet minimaal 65 cm onder het maaiveld liggen. Een kist is maximaal 50 centimeter hoog. De bodem van het natuurgraf is dan 115 cm onder het maaiveld.

Er komt meer natuur waar gerecreëerd kan worden. Natuurbegraven zorgt voor een betere zonering, meer paden, goed onderhoud van de paden, een stille plek en meer sociale controle. Dat komt de sociale veiligheid ten goede. De natuurgraven zijn in de meeste gevallen niet zichtbaar omdat er geen grafstenen geplaatst worden, maar enkel een liggende boomschijf die in de loop van de tijd vergaat. Het natuurgraf kan worden teruggevonden middels GPS-coördinaten.

Er zullen extra bezoekers naar het gebied komen: voor de uitvaarten en later wanneer nabestaanden een natuurgraf bezoeken. Daarom is een goede ontsluiting van het gebied en voldoende parkeergelegenheid belangrijk.

Door beplanting kan het zicht van recreanten op het natuurbegraven en de ceremonies beperkt worden. Bij de inrichting van het gebied ontvangen we graag de inbreng van omwonenden.

We vinden het belangrijk dat mountainbikers en ruiters kunnen blijven sporten op en rond de Danikerberg. Door tijdens de planvorming goed te kijken naar een eventuele zonering, is het streven dat deze recreatievormen een plek kunnen krijgen naast natuurontwikkeling en natuurbegraven op of in de directe omgeving van de Danikerberg.

Het natuurgebied is voor iedereen toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang, net als andere natuurgebieden. Dit is om de dieren in het gebied ‘s nachts rust te bieden.

De helling waar nu regelmatig kinderen spelen ligt buiten het gebied waar mogelijk natuurbegraven zal worden. Kinderen kunnen daarom hier blijven spelen.

De natuurgraven zijn in de meeste gevallen niet zichtbaar omdat er geen grafstenen geplaatst worden, maar enkel een liggende boomschijf die in de loop van de tijd vergaat. Omdat het natuurbegraven op afstand zal plaatsvinden van de helling gelegen in een dicht bos, zal er geen zicht zijn vanaf deze plek op graven of ceremonies. Daarnaast zal de natuurbegraafplaats landschappelijk worden ingepast, waardoor mensen niet ongewenst geconfronteerd hoeven te worden met natuurbegraven.

Op een natuurbegraafplaats gelden dezelfde huisregels als in de meeste andere natuurgebieden. Honden zijn aangelijnd welkom.

Enkele gronden op de Danikerberg hebben nu nog een landbouwbestemming. Om deze landbouwgronden om te vormen naar nieuwe natuur en om – ondergeschikt aan de natuur – op de Danikerberg natuurbegraven mogelijk te maken, is een omgevingsvergunning nodig. Wij dienen daarvoor een verzoek in bij de gemeente Beekdaelen en leggen daarbij een voorstel voor een landschapsontwerp voor. Het college van B&W van de gemeente Beekdaelen beoordeelt in eerste instantie dit ontwerp.

Met de komst van de nieuwe Omgevingswet vanaf 1 januari 2024, gelden nieuwe regels en planprocedures rondom ruimtelijke ontwikkelingen. Het is nu nog niet duidelijk of voor deze planontwikkeling een omgevingsvergunning nodig is óf een wijziging van het omgevingsplan. Zodra hier meer duidelijk over is, zullen we de omgeving daarover informeren. In elk geval zal het gehele plan, inclusief landschapsontwerp, een inrichtings- en beheerplan en bijbehorende onderzoeken naar de uitvoerbaarheid van dit ontwerp, na een positieve beoordeling door de gemeente voor iedereen ter inzage worden gelegd. Hierop zijn zienswijzen en/of bezwaar mogelijk.

Om onze ambitie te realiseren, is een omgevingsvergunning nodig. Hiervoor zullen we een verzoek indienen bij de gemeente Beekdaelen met een ontwerp voor het te wijzigen gebied. Een eerste schets als basis voor gesprek met de omgeving is gepresenteerd tijdens een informatieavond op 23 november 2023. Op 14 december 2023 organiseerden we voor direct omwonenden en vertegenwoordigers van verschillende groepen recreanten een meedenkavond over het onderwerp recreatie en zonering. Op 25 januari 2024 organiseren we een inloopmiddag en -avond waarop we onze plannen toelichten en de eerder opgehaalde input gaan toetsen bij de bredere omgeving. Ook dan kan de omgeving met ons meedenken en ideeën, wensen en zorgen met ons delen. Deze nemen we mee in de verdere uitwerking van het plan.

Dan kan de natuurontwikkeling- en uitbreiding zoals we die beoogd hadden niet doorgaan.

Natuurmonumenten is afhankelijk van inkomsten om haar belofte om de natuur tot in de eeuwigheid te behouden en te versterken, waar te maken. De ambitie van Natuurmonumenten voor de Danikerberg is kostbaar. Zonder de realisatie van natuurbegraven in samenwerking met Natuurbegraven Nederland kan Natuurmonumenten die ambitie niet realiseren.

Kijk voor meer informatie op de website van Natuurbegraven Nederland.